مدیریت مقاومت در مقابل تغییر
امکان دارد یک سازمان یا یک فرد خود را از دست پدیده تغییر برهاند. ولی اندیشه آن موجب افزایش تشویش و مقاومت در مقابل تغییر می شود، زیرا مردم از این وحشت دارند که تغییر موجب زیان اقتصادی، ناراحتی ها، افزایش عدم اطمینان و موجب بهم خوردن الگوی معمولی اجتماعی شود. فرایند مدیریت استراتژیک نیز می تواند تغییرات عمده ای را بر افراد و فرایندها تحمیل نماید. از نظر استراتژیک، تغییر جهت دادن در یک سازمان و وادار کردن مردم به اینکه به شیوه دیگری بیندیشند و عمل کنند، کار چندان ساده ای نیست.
می توان مقاومت در مقابل تغییر را به عنوان بزرگ ترین عامل منحصر به فردی دانست که اجرای موفقیت آمیز استراتژی ها را مورد تهدید قرار می دهد. در بسیاری از سازمان ها مقاوت در مقابل تغییر به شکل های زیر متجلی می شود:
- خرابکاری در دستگاه های تولید
- غیبت
- شکایت ها و دادخواهی های بی پایه و اساس
- نشان دادن بی میلی در همکاری
- تشریک مساعی با دست اندرکاران سازمان
فرایند های مختلف اجرای استراتژی
در فرایند اجرای استراتژی امکان دارد در هر سطحی از سازمان شکل هایی از مقاومت در مقابل تغییر به وجود آید. اگر چه برای اجرای تغییرات راه های زیادی وجود دارد، ولی سه راه متداول و شناخته شده که در اجرای استراتژی به کار برده می شوند، عبارتند از:
- تغییر استراتژی ها به زور
- تغییر استراتژی ها به روش آموزشی (با دادن آموزش های لازم)
- تغییر استراتژی ها به گونه ای که منافع شخصی را تأمین کنند (مبتنی بر منطق و خرد باشند).
در اولین روش دستورات صادر شده و افراد ملزم به اجرای آن می شوند. مزیت روش مزبور این است که تغییرات به سرعت انجام می شود، ولی به سبب شدت بالای مقاومت در مقابل تغییر و عدم تعهد، این فرایند فلج می گردد.در دومین روش افراد اطلاعات کافی را دریافت کرده و متقاعد می شوند که باید تغییراتی صورت گیرد. نقطه ضعف این شیوه آهنگ بسیار کند مرحله اجرا است که کار را دشوار می کند. ولی این استراتژی موجب افزایش تعهد و کاهش مقاومت در مقابل تغییر (در مقایسه با ایجاد تغییر به زور) می شود.سرانجام، در سومین روش سعی می شود افراد متقاعد شوند که تغییر به نفع شخصی آنان است. اگر این روش موفقیت آمیز باشد، اجرای استراتژی نسبتا راحت انجام می شود. ولی، به ندرت امکان دارد که اجرای تغییرات به نفع همگان باشد.
روش های استراتژیک برای کاهش مقاومت در مقابل تغییر
استراتژیست ها برای به حداقل رسانیدن مقاومت در مقابل تغییر بین کارکنان و مدیران باید اقدامات بسیار زیادی به عمل آورند. برای مثال، کسانی که تحت تأثیر تغییری قرار می گیرند باید در فرایند تصمیم گیری مشارکت کنند و نیز در تصمیماتی که برای اجرای تغییرات گرفته می شود نقشی را برعهده گیرند. استراتژیست ها باید در انتظار تغییرات باشند، به افراد آموزش های لازم بدهند و آنها را پذیرای انواع تغییرات بنمایند. همچنین آنها باید موضوع نیاز به ایجاد تغییر را به شیوه ای اثربخش به اگاهی دیگران برسانند. می توان فرایند مدیریت استراتژیک را فرایند مدیریت تغییر نامید.
“اگر انسان ها به عنوان موتور اصلی و نه قطعه های قابل تعویض به حساب آیند، انگیزه، خلاقیت، کیفیت و تعهد نسبت به اجرای استراتژی افزایش می یابد.” (رابرت واترمن)
این مطلب قسمتی از کتاب “مدیریت استراتژیک” نوشته فرد آر. دیوید مربوط به بخش “مدیریت مقاومت در مقابل تغییر” در روند اجرای استراتژی است. همان طور که اشاره شد تغییر استراتژِی ها به روش آموزشی تا میزان قابل توجهی می تواند در ایجاد تعهد و کاهش مقاومت در مقابل تغییر مثمر ثمر واقع شود. اینکه در یک سازمان ارتقاء دانش نسبت تغییرات استراتژیک به مدیران و کارکنان کمک می کند تا راحت تر پذیرای این تغییرات بوده و نسبت به استراتژی های جدید سازمان احساس تعهد داشته باشند؛ همین موضوع اهمیت آموزش سرمایه انسانی را به عنوان کلیدی ترین عوامل راهبرد استراتژی های سازمانی برای مدیران و رهبران سازمان ها مشخص می کند.
مؤسسه خدمات آموزشی نمو در راستای فعالیت های حرفه ای خود برای پیشبرد اهداف متعالی سازمان ها کارگاه های آموزشی تخصصی با بهره گیری از روش های جدید آموزشی معرفی کرده است. عناوین، سرفصل ها و الگوهای آموزشی این کارگاه های کاربردی می تواند به مدیران سازمان های در تغییر بینش در کارکنان و افزایش تعهد سازمانی و هدایت آنها به سمت پذیرش و اجرای تغییرات استراتژیک یاری رساند.
از کارگاه های آموزشی کاربردی در این حوزه عبارتند از:
- مدیریت استراتژیک منابع انسانی
- مدیریت مبتنی بر مربیگری (coaching)
- مدیریت تحول در سازمان ها
- مدیریت کارتیمی
- مدیریت چالش ها و حل تعارضات کار تیمی
- آشنایی و پیاده سازی نظام پیشنهادات
- راهکارهای ایجاد و افزایش حس تعلق و تعهد در سازمان
- آشنایی با تکنیک های تی ریز و مهندسی خلاقیت (Triz)
- مهارت های ارتباطی موثر بر اساس مدل رفتاری DISC
- اصول و فنون مذاکره بر اساس مدل رفتاری DISC
- کار تیمی بر اساس مدل رفتاری DISC
از نمونه کارگاه های تخصصی برگزار شده توسط دپارتمان یادگیری و بهبود عملکرد سازمان مؤسسه نمو:
- برگزاری کارگاه آموزشی ” تغییر در نگرش فروش” ویژه کارکنان محترم پست بانک ایران
- آسیب شناسی و آموزش نیروهای ایستگاه های شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد
- برگزاری کارگاه آموزشی “رفع اثربخش تعارضات کارتیمی” ویژه مدیران ارشد شهرداری مشهد
