یادگیری مبتنی بر بازی یا بازی وارسازی در آموزش: تفاوت در چیست؟
یادگیری مبتنی بر بازی و بازی وارسازی (گیمیفیکیشن) در نگاه اول یک مفهوم دیده می شود که به دو مدل گفته شده است و می توان آنها را به جای هم به کار برد. با وجود اینکه مفاهیمی چون بازی و یادگیری در هر دو عبارت ادغام شده اند، اما آنچه این دو عبارت را از هم متفاوت می سازد نحوه ترکیب عناصر بازی در یک مسیر و تجربه یادگیری است. مقایسه درست یادگیری مبتنی بر بازی و بازی وارسازی در آموزش و تشخیص وجه تمایز این دو، ما را به نتایج متفاوتی در بهره گیری از الگوهای نوین یادگیری می رساند.
یادگیری مبتنی بر بازی چیست؟
این الگوی آموزشی را می توان به صورت یک تجربه یادگیری فعال در چارچوب بازی در نظر گرفت که اهداف یادگیری مشخصی را همراه با نتایجی قابل اندازه گیری دنبال می کند.
این تجربه یادگیری اهداف روشن و چالش برانگیزی را در محیط بازی های واقعی و مجازی برای فراگیران تعریف می کند. بنابراین این مسیر یادگیری تعریف شده نیازمند سطح بالایی از تعامل فراگیران بوده و به تناسب آن بازخورد های سازنده ای را از عملکرد آنها ارائه می دهد. به عنوان مثال در خیلی از موارد شاهد آن هستیم که بازی های کامپیوتری با هدف افزایش آگاهی و درک افراد از مسائل و مفاهیم زندگی واقعی طراحی می شوند.
بازی وارسازی در آموزش چیست؟
آنچه که ما به عنوان بازی وارسازی یا همان گیمیفیکیشن می شناسیم در واقع فرآیند اضافه کردن عناصر و مکانیک های بازی به یک تجربه یادگیری می باشد که موجب افزایش تعامل و لذت روند آموزش برای فراگیران می شود.
این عناصر بازی به طور زیرکانه ای جدا از محتوای آموزشی تعریف می شوند. به عبارت دیگر مباحث و فعالیت های بازی وارشده عناصری شامل نشان ها، تابلوهای رده بندی، فعالیت های زمانبندی شده، جایزه و امتیاز را در بر می گیریند.
برای درک بهتر موضوع، به چند مثال از بازی وارسازی در آموزش توجه کنید:
- ایجاد فضایی برای کسب امتیاز با توجه به نشان دادن یک رفتار خاص و یا انجام به موقع نکالیف و همچنین تعریف جوایز براساس میزان امتیاز کسب شده
- تقسیم کردن فراگیران در گروه های مختلف برای حل یک تمرین و یا انجام یک فعالیت مرتبط با محتوای اموزشی
- انتخاب داور از بین فراگیران جهت ارائه بازخورد و امتیازدهی عملکرد دیگر فراگیران
- استفاده از قرعه کشی برای تقسیم فراگیران در فعالیت های گروهی
- تکمیل کاربرگ و یا پروژه کلاسی در مدت زمان تعیین شده
- اهدا نشان و یا مدال برای یادگیری یک مهارت
تفاوت یادگیری مبتنی بر بازی و بازی وارسازی در آموزش
اگر بخواهیم به مهم ترین تفاوت این دو اشاره کنیم باید بگوییم که در یادگیری مبتنی بر بازی، خود بازی تجربه یادگیری است؛ در حالی که در الگوی بازی وارسازی مؤلفه های بازی به مسیر سنتی تعریف شده در آموزش اضافه می شود، در واقع جهت افزایش تعامل و جذابیت فرآیند یادگیری، عناصر بازی با روش آموزشی مد نظر ترکیب می شود.
در بازی وارسازی، نتیجه نهایی (امتیازات، جوایز، رقابت و کسب رتبه و قرار گرفتن در جایگاه خوبی از جدول رده بندی) در اولویت و نقطه تمرکز طراح آموزشی قرار می گیرد نه یادگیری. بازی وارسازی موقعیتی را خلق می کند که فراگیران به عوامل انگیزشی بیرنی وابسته می شوند. این همان شرایط ذهنی است که افراد را به سمت رفتار خاصی هدایت و تشویق می کند و یا او را با مفاهیمی مانند برنده شدن و اجتناب از باختن درگیر می کند.
اما سؤالی که پیش می آید این است، چه اتفاقی می افتد اگر جایزه تعریف شده دیگر برای فراگیر جذاب نبوده و یا از فرآیند آموزش حذف شود؟
جالب است بدانید که در تحقیقات مختلفی نشان داده شده است که تعریف بیش از حد جوایز و انگیزه های بیرونی برای تغییر رضایت بخش یک رفتار درونی می تواند موجب کاهش و از بین رفتن انگیزه افراد بشود. انگیزه درونی، یک جور میل و کشش درونی بوده که از رضایت از یک رفتار درست و سازنده حاصل می شود.
یادگیری مبتنی بر بازی، اگر به درستی طراحی و برنامه ریزی شود، این قابلیت را دارد که انگیزه درونی و عشق به بازی را در فراگیران برانگیزد و آنها را به سمت رویارویی با چالش ها و حل مسائل پیچیده تشویق و هدایت کند.
کلام آخر
تحقیقات در حوزه یادگیری مبتنی بر بازی و بازی وارسازی در آموزش، یک همبستگی را بین انگیزه، تعامل، حل مسائل پیچیده و تقویت دیگر مهارت های مرتبط با هوش هیجانی نشان می دهد.
در محبوب ترین مطالعات صورت گرفته به این موضوع اشاره شده است که در مسیر یادگیری، درگیر شدن فراگیران با مفاهیمی چون برد و باخت، آنها را از نقطه “طرز فکر ایستا” به سمت نقطه “طرز فکر رشد” حرکت می دهد. یک فراگیر با طرز فکر ایستا، هوش و رفتاری اکتسابی و بدون تغییر را از خود نشان می دهد. در حالی که یک فراگیر با طرز فکر رشد، رفتاری را از خود بروز داده که ثابت می کند با یادگیری مستمر می تواند تغییر کند و دانش و مهارت خود را توسعه دهد.
یادگیری در مسیری که فراگیران را با برد و باخت درگیر کرده و حتی خود تسلط بر بازی و آنچه در ذات بازی وجود دارد می تواند بر توسعه طرز فکر رشد مؤثر باشد. پس این ما هستیم که باید به درستی براساس اهداف یادگیری و انتظارات فراگیران از ابزار و نقاط قوت هر دو رویکرد یادگیری مبتنی بر بازی و بازی وارسازی برای خلق یک تجربه یادگیری اثربخش بهره ببریم.
منبع: blog.mindresearch.org
